استرس در ورزش

استرس پاسخ بدن به محرکات درونی وبیرونی است. عموم مردم تصور نادرستی از استرس دارند ، آنچه دراذهان جا افتاده ذهنیت منفی نسبت به استرس است . وقتی از افراد معنی استرس پرسیده شود اکثراٌ از آن تنها بعنوان فشار روحی یاد می کنند ، ولی درحقیقت استرس بخودی خود نه تنها برای انسان مضر نیست بلکه ضامن بقای نسل بشر در طبیعت است . در واقع استرس بعنوان نگهبانی است که ما را از خطرات اطراف آگاه و واکنش مناسب را از کورتکس مغز ما طلب می کند. آنچه که ما را به یک برداشت منفی از استرس وا می دارد نشانه های استرس است که در بدن ما ظاهر می شود و تداوم این نشانه ها ما را از لحاظ جسمی و روحی از پای در می آورد.

در واقع پاسخ ما به محرکات اطراف پاسخی مناسب نبوده و این نشانه ها تداوم یافته اند. برای اینکه ما بتوانیم پاسخ مناسبی به استرس های درونی و برونی بدهیم ، ابتدا باید بدانیم نشانه های ایجاد شده در اثر استرس چه هستند و بفهمیم که اصلاٌ چرا این نشانه ها در بدن ما ظاهر می گردند، زمانی دانش بشر فقط در حدی بود که بتواند احتیاجات خود را برای ادامه بقا بدست آورد ، مکانیزمهای دفاعی که خداوند در نهاد بشر قرار داده بود به همراه دانش اندکی که برحسب تجربه از آزمون و خطا بدست آورده بود به انسان کمک می کرد تا به حیات خود در کره خاکی تداوم بخشد ، پاسخهایی که سیستم عصبی خودکار او به محیط اطراف می داد به او کمک می کرد تا به موقع خود را از خطر نجات دهد. تکانه های اطراف همانند سر و صدا ، گرما ، سرما و فشار ، و در مورد ورزش تشویق تماشاچیان ، فریادهای مربی از خارج از زمین بازی ، شهرت بازیکن مقابل و..... باعث تحریک دستگاه عصبی خودکار شده و این سیستم بصورت رفلکس باعث ترشح هورمون های استرس تحت نامهای آدرنالین و نور آدرنالین از غده فوق کلیوی می گردید ، بعد از چندین هزار سال از عمر بشر این مکانیزمهای پاسخ دهی تغییری پیدا نکرده است . آدرنالین و نورآدرنالین هورمون هایی هستند که در ارگانهای مختلف بدن اثرات گوناگونی را ایجاد می کنند . این اثرات به گونه ای هستند که انسان را دربرابر خطرات ناخواسته حفظ کند. نمونه هایی از این تأثیرات به قرارزیر می باشد:
1- مردمک چشم باز می شود ( علت این واکنش بیشتر شدن میدان دید برای شناسایی بهتر راه های فرار است )
2- پوست ( جریان خون به پوست کم شده تا صرف ارگان های حیاتی دیگر شود از طرفی با کاهش جریان خون به پوست در صورت جراحت ناشی از ضربه و یا حمله حیوانات وحشی خون کمتری از دست خواهد رفت )
3- قلب و ریه ( جریان خون به قلب و ریه افزایش می یابد تا بدن ذخیره بهتری برای فرار از موقعیت خطرناک داشته باشد )
4- تعریق ( عرق کردن با گرمای ناشی از فعالیت بدن مقابله می کند و درجه حرارت بدن را پایین می آورد)
استرس مزمن
استرس مزمن حاصل پاسخ های نادرست ما به استرس های حاد و در طول زمان است . گاهی نیز ریشه استرس مزمن درک اشتباه ما از نیازهای درونی و مدفون کردن احساسات غریزی بعلت ناآگاهی و باور غلط نسبت به این احساسات است.
خشم پنهان – حرص – حسد – کینه و بخل ریشه بسیاری ازاسترس های مزمن هستند که خود بعلت پاسخ اشتباه به استرس های زندگی گذشته افراد شکل گرفته اند. گاهی نیز عدم شناخت توانایی های فردی و یا ترس از ایجاد تغییر باعث می شود که افراد خواسته های حقیقی خود را زیر لایه های زیرین مغز پنهان کنند و از یک امر ساده استرس مزمن بسازند. استرس در زندگی روزمره دارای نشانه های مثبتی است . استرس به ما انرژی می دهد و باعث می شود که ورزشکار در لحظات بسیار مهم و حساس مانند بازی در مقابل یک قهرمان جهان ، بازی فینال و یا یک بازی انتخابی افکار و رفتار خودمان را سرو سامان بخشیم و یک بازی مطلوب از خود ارائه دهیم. اما هنگامی که کنترل امور از اختیار ما خارج شود اثرات منفی استرس اعمال و رفتار ما را تحت الشعا قرار می دهد و باعث می شود که وزشکار نتواند صد در صد توانایی های خود را به مرحله اجرا بگذارد . خلقت انسان به گونه ای است که در شرایط طبیعی می تواند با استرس های روزمره کنار آمده و براساس تجربه و آگاهی خوب کنترل زندگی را به شکلی مطلوب در اختیار گیرد. اما گاهی استرس های حاد آنچنان شدید هستند که فرد باوجود آگاهی از روش های کنترل استرس چنان تحت تأثیر شدت استرس قرار می گیرد که دیگر از مکانیزمهای کنترل کننده کاری برنمی آید. در این زمان است که فرد نشانه های منفی استرس را تجربه می کند. اضطراب ، حملات پانیک ( ترس و اضطراب شدید غیرقابل کنترل ) ضربان نامنظم قلب ، افزایش فشار خون ، بی خوابی و اختلالات خواب ، کاهش اشتها و از دست دادن وزن ، بی صبری ، خشم غیرقابل کنترل ، احساس بیهودگی ، ناامیدی ، دردهای شکمی و دل پیچه ، مشکلات گوارشی ، تهوع ، اختلال سیستم ایمنی ، کاهش انرژی ، افسردگی و بدتر شدن وضعیت هایی همچون آسم ، نشانگان روده تحریک پذیر ، التهاب روده و آنژین نمونه هایی از این نشانه های منفی است . در اینجا قدرت تصمیم گیری ازفرد گرفته خواهد شد چراکه نشانه های مداوم استرس در بدن فرصت واکنش را از فرد گرفته و اگر برخوردی مناسب با این وضعیت صورت نگیرد ، فرد وارد دور تسلسل شده و نشانه های ایجاد شده در بدن و عدم مقابله مناسب باعث تخلیه انرژی شده و منجر به افزایش تنش و استرس می گردد.